Of je nu bezig bent met je kinderwens, menstruatieklachten hebt of je hormoonbalans wil ondersteunen, eten volgens je cyclus is altijd een goed plan. In het Westen wint deze manier van eten steeds meer aan populariteit, maar in China stemmen vrouwen al eeuwenlang hun voeding af op hun cyclus.
De Chinese Geneeswijze verdeelt de menstruatiecyclus in 4 verschillende fases. Bloed, Yin, Yang en Qi spelen afwisselend de hoofdrol. Zowel met acupunctuur als met voeding kun je deze specifieke fases ondersteunen. Op deze manier reguleer je je cyclus zoveel mogelijk en help je je hormoonhuishouding een handje mee.
Hoe ziet dit eruit?
Fase 1: Menstruatie – Bloed
Het Bloed staat in deze fase centraal, dat zal niemand verbazen. Vanuit de Chinese Geneeswijze hechten we veel belang aan de kwaliteit van het bloed. We zoeken naar helderrood bloed, zonder klontjes/weefsels, niet teveel of juist te weinig bloedverlies. Tijdens de menstruatie wil je het bloedverlies compenseren door zogenaamde “bloed-voedende” voeding op het menu te zetten.
Wat eet je in deze fase?
- Eet voeding rijk aan ijzer – een lang getrokken bouillon van botten en vlees (bone-broth) is uitstekend in deze fase. In China krijgen vrouwen dit al duizenden jaren na de menstruatie voorgeschoteld (ook na de bevalling overigens) om weer op krachten te komen. Andere ijzerrijke bronnen & bloedvoeders zijn: biet, waterkers, (zwart)sesamzaad, goji-bessen, gierst, haver, quinoa, boekweit, amarant, donkergroene bladgroenten, kelp, shiitake, alfalfa kiemen, dadels, (gedroogde) abrikozen, amandelen, brandnetelthee en zwarte melasse.
- IJzer wordt beter door het lichaam opgenomen wanneer het gecombineerd wordt met vitamine C. Deze vitamine vind je volop in paprika, broccoli, aardbeien, citrusvruchten, erwten, bloemkool, spruitjes, kiwi en mango.
- Eiwitten zijn de gehele cyclus door erg belangrijk, maar vooral tijdens de eerste en tweede fase wil je ervoor zorgen dat je voldoende proteïne eet. We hebben dagelijks ongeveer 70 gram eiwitten per dag nodig (0.8 gram x je lichaamsgewicht in kilo’s), dat is best een hoop! Vlees is een goede bron van volwaardig eiwit, maar zorg ervoor dat je het merendeel van je eiwitten uit plantaardige bronnen haalt. De meeste plantaardige bronnen van eiwit zijn niet volwaardig omdat ze niet alle essentiële aminozuren bevatten. Uitzonderingen zijn soja, boekweit, quinoa en hennepzaad. Granen en peulvruchten vullen elkaar mooi aan omdat hun samenstelling van aminozuren samen een volwaardige proteïne vormen. Probeer deze combinatie dus dagelijks in je voeding terug te laten komen. Plantaardige eiwit-bommetjes zijn: haver, wilde rijst, boekweit, quinoa, sorghum, linzen, groene sojabonen, witte bonen, kikkererwten, amandelen, chiazaad, pompoenpitten, zonnebloempitten.
Fase 2: Folliculaire fase -Yin
In deze fase ligt de nadruk op het voeden van Yin. In de Chinese Geneeswijze is Yin erg belangrijk omdat het een relatie heeft met de hormonale processen die je follikels laten groeien en rijpen. Ook zorgt voldoende Yin voor voldoende vruchtbaar slijm (een amazing goedje dat je rondom je eisprong op kunt merken, lees hier meer) en een dik endometrium (belangrijk om een zwangerschap in stand te houden). Als je met een Westerse bril naar Yin kijkt, heeft het een overlap met de hormonen oestrogeen en FSH.
Wat eet je in deze fase?
- Eiwit blijft enorm belangrijk om de groei van je eitje te ondersteunen, blijf zorgen voor ongeveer 70 gram eiwit per dag.
- Rondom het eiblaasje (follikel), bevindt zich een vloeistof die belangrijk is voor de ontwikkeling en groei. Deze vloeistof is rijk aan vitamine E, D en beta-caroteen. Eet in deze fase dus voeding rijk aan deze vitaminen. Vitamine D vind je in vette vis en schelpdieren, eigeel en paddenstoelen. Bronnen van vitamine E zijn amandelen, zonnebloempitten, groene bladgroenten, avocado, olijfolie, zoete aardappel. Beta caroteen kom je tegen in gele en oranje voeding: worteltjes, zoete aardappel, paprika, pompoen etc. Daarnaast zit het ook in spinazie en boerenkool.
- Probeer alcohol in deze fase te vermijden.
Fase 3: Eisprong – Yang
De tweede fase stond onder leiding van Yin, maar om de eisprong plaats te kunnen laten vinden is er Yang nodig. Westers gezien hebben we het dan deels over de hormonen progesteron en LH. Yang staat Chinees gezien onder andere voor warmte. In je cyclus zie je dit terug door een stijging van je lichaamstemperatuur, meestal rond de 0.5 graden. Je lichaamstemperatuur blijft verhoogd tot aan de volgende menstruatie (wanneer je weer in de Yinne fase aankomt – Yin heeft een koele energie).
Wat eet je in deze fase?
- Zorg voor voldoende B-vitaminen rond deze tijd. Zij zijn belangrijk om zowel de eisprong als de innesteling plaats te laten vinden. Groene bladgroenten, volle granen, eieren en vlees zitten vol b-vitaminen.
- Zink is belangrijk voor de celdeling en het helpt de productie van progesteron. Je vindt zink in pompoenpitten, vis, vlees en gevogelte, eieren, tarwekiemen en volle granen.
- Vitamine C lijkt ook belangrijk te zijn in deze fase. Er zijn grote hoeveelheden vitamine C teruggevonden in het corpus luteum en men denkt dat het een belangrijke rol speelt bij de productie van progesteron.
Fase 4: Luteale fase – Qi en Yang
Qi is the magic word tijdens deze fase. Qi laat zich moeilijk vertalen, meestal wordt gekozen voor het woord energie. Het is van belang dat Qi in deze fase goed blijft stromen, het moet er namelijk voor zorgen dat het eitje vanuit de eierstok, door de eileider in de baarmoeder aankomt, waar het zich eventueel in kan nestelen. Wanneer Lever-qi niet goed stroomt ontstaan er in deze fase vaak PMS klachten. Denk hierbij aan emotionele schommelingen, trek in zoet, gevoelige borsten of hoofdpijn. Daarnaast moet de Lever-qi er ook voor zorgen dat menstruatiebloed goed opgeruimd wordt. Een stilstand van Qi of energie zorgt vaak voor een hakkelend (stop-start) begin van de menstruatie of pijnklachten rondom je menstruatie.
Wat eet je in deze fase?
- Mocht je een kinderwens hebben is het een goed idee om de focus te leggen op verwarmende voeding. Soepen, stoofpotten, ovenschotels. Vermijd zoveel mogelijk rauwe en koude producten als rauwkost, yoghurt, salades, smoothies van rauw fruit & groenten. Mocht je toch voor salade gaan, denk dan eens aan een gepofte zoete aardappel/soep/gekookte bruine rijst voor ernaast. Zo maak je de maaltijd iets minder koud.
- Wanneer je last hebt van PMS is dit een goed moment om bewerkt voedsel, “witte” koolhydraten, koffie, suiker, alcohol en groene en zwarte thee van het menu te schrappen. Deze voedingsmiddelen verergeren de klachten vaak. Kies liever voor voldoende vezels en groenten uit de kruisbloemige familie. Deze helpen oestrogeen effectief af te breken. Denk aan broccoli, bloemkool, spruitjes, rucola, boerenkool, radijs en waterkers.
- Bietjes staan erom bekend de doorbloeding (Qi-circulatie) te bevorderen, maar alle groenten en fruit hoog in antioxidanten zijn geschikt. Volle granen, gezonde vetten en bronnen van ijzer helpen ook bij de doorbloeding.
Heb je klachten tijdens je cyclus?
Mocht je tijdens één van de vier fases klachten hebben of een kinderwens hebben die nog niet is vervuld, kan het de moeite waard zijn om acupunctuur een kans te geven. We lopen dan samen je hele cyclus door om te kijken waar het misgaat en wat hier Chinees gezien de oorzaak van is. Daarna zullen we je cyclus proberen te reguleren, zodat je eigenlijk soepel van fase naar fase doorstroomt. Het mooie aan deze behandelingen is dat het echt op jouw specifieke lichaam en klacht is aangepast, op maat gemaakt dus!